In mijn wat rusteloze afwachting van de dag dat mijn boek Uw wil geschiede verschijnt, reisde ik af naar Maastricht. Ik ging nog eens op bezoek bij Lena, de oudste van de twintig vrouwen en mannen die in het boek vertellen over de tijd dat ze op een katholieke kostschool zaten – zo tussen 1945 en 1970.

Lena stond al op de uitkijk. Ze was intussen 88 (‘Een bizarre leeftijd, vind je niet?’) en zou helaas niet naar de boekpresentatie komen in Amsterdam. Reizen kon ze niet meer en ze hoefde ook niet meer zo nodig, vertelde ze. Haar wereld beperkte zich tot de actieradius van haar rollator.

In mijn tas zat dan wel niet het echte boek, maar wel een dummy die voor het VPRO-televisieprogramma Boeken was gemaakt. Lena keek verrast toen ik hem tevoorschijn haalde. Ze streelde het omslag, bekeek aandachtig de achterflap, maar aarzelde om het open te slaan.

‘Zal ik een stukje voorlezen?’ stelde ik voor, nadat we thee hadden gedronken. Dat vond ze goed. Al lezend keerden we terug naar die februaridag in 1945. Limburg was al bevrijd, maar de rest van Nederland niet. Die dag was Lena – tot haar verbijstering – door een Engelse militair met een jeep naar Maastricht gebracht, naar internaat Immaculata van de Zusters van het Arme Kind Jezus.

Toen ik klaar was, bleef het even stil. Wat ik had geschreven klopte precies, zei ze toen. Ze vond de taal mooi, zorgvuldig. ‘Maar hoe is het voor jou om dit zo te horen?’ vroeg ik. ‘Ik voel afweer van binnen,’ antwoordde ze.

Lena is niet geslagen door de zusters, ze is niet opgesloten in een kelder, zoals sommige anderen, en ook niet seksueel misbruikt. Toch hield ze een trauma over aan haar kostschooltijd. De vernedering voltrok zich terloops. Het zat hem in details, in de verfijning van een systeem dat elk individu permanent in de gaten hield, waar straf altijd op de loer lag en Lena gedwongen was om alles op te geven wat eigen was.

Na het interview hadden we contact gehouden. Ik was op Lena gesteld geraakt. Trots op het eindresultaat was ik naar Maastricht afgereisd, en natuurlijk hoopte ik dat zij dat óók zou zijn. In plaats daarvan rakelde ik oude pijn op. Ik voelde me een beetje beschaamd.

Lena schakelde snel terug naar het heden. Ze vond het fantastisch dat ik op televisie kwam, en ook nog op de radio! Het was duidelijk: Lena’s wereld was dan wel gekrompen, maar meer dan ooit voedde ze zich met de belevenissen van anderen, die ze alle geluk van de wereld gunde.

We namen afscheid en we hoewel we afspraken om contact te houden, vroeg ik me af of zij daar eigenlijk wel bij gebaat was. Herinnerde ik haar niet veel te veel aan die ellendige tijd? Een dag later kreeg ik een e-mail van haar. Mijn bezoek had haar goed gedaan, schreef ze. ‘Al jouw aandacht en vragen zetten mij aan het werk.’ En o ja, contact hield ze graag!

Als iemand het bewijs is van de menselijke veerkracht, is het Lena. Ik hoop dat het me lukt om een voorbeeld aan haar te nemen.

Uw wil geschiede, kinderen op katholieke kostscholen verschijnt bij uitgeverij Querido en is vanaf 21 september 2017 te koop voor €19,99